امام حسین(ع)و تربیت فرزند
اهمیت آموزشهاى دینى فرزندان و قدردانى از معلمان و مربیان
در اسلام دانش آموزى مورد اهتمام شدید بوده و رهبران دینىپیروان خود را به آموزش و اندوختن دانش، به ویژه معارف دینى،تشویق کردهاند.
براساس سخنان معصومان(علیهم السلام)، معلمان و مربیان، بهخصوص آنان که در تعلیم آموزههاى دینى مىکوشند، حق بزرگىبرجامعه دارند و باید تلاش صادقانهشان مورد قدردانى و سپاسگزارىقرارگیرد تا رغبت و انگیزه بیشترى بیابند. مرحوم بحرانى درحلیهالابرار از شیخ فخرالدین نجفى که از فضلا و زهاد بود. چنان نقل کرده که شخصى به نام عبدالرحمان در مدینه معلم کودکانبود و یکى از فرزندان امام حسین(ع)به نام «جعفر» نزدش آموزشمىدید. معلم جمله «الحمدلله رب العالمین» را به جعفر تعلیمداد. هنگامى که جعفر این جمله را براى پدر قرائت کرد، حضرتمعلم فرزندش را فراخواند و هزار دینار و هزار حله... به اوهدیه داد. وقتىحضرت به خاطر پاداش زیاد مورد پرسش قرار گرفت، در جواب فرمود:
«و انى تساوى عطیتى هذا بتعلیمه الحمدلله رب العالمین» .
هدیه من برابر با تعلیم «الحمدلله رب العالمین» است. (5)
احترام به انتخاب جوان در امر ازدواج
جوانان به سبب کمى تجربه به استفاده از تجارب و نصایح والدیننیازمندند، اما آنان دیگر دوران کودکى و نوجوانى را پشتسرگذاشته و به حدى از رشد رسیدهاند که خود حق انتخاب داشته،براى خود تصمیم بگیرند. از اینرو، شایسته است والدین در دورانکودکى و نوجوانى زمینه استقلال و قدرت تصمیمگیرى آنها را فراهمآورده، آنان را چنان تربیت کنند که سمت انتخابهاى معقول وتصمیمهایى منطقى پیش روند و مصالح واقعیشان را بر منافع آنى وزودگذر ترجیح دهند. اگر فرزندان به این حد از رشد و استقلالرسیدند، باید به آنان اعتماد کرد و به تصمیمها و انتخابهاشاناحترام نهاد. جوان در طول زندگى با انتخابهاى گوناگون رو بهروست و یکى از مهمترین آنها گزینش همسراست. در این مساله،چنانچه فرزند از قدرت انتخاب صحیح و معقول برخوردار است، بایدبه وى حق انتخاب داد و از ازدواجهاى تحمیلى پرهیز کرد. حسن (6) ،فرزند امام حسن مجتبى(ع)یکى از دختران امام حسین(ع)راخواستگارى کرد. امام حسین(ع)به او فرمود: «اختر یا بنى اجتهما الیک.» فرزندم! هر کدام را بیشتر دوست دارى انتخاب کن.
فرزند امام مجتبى(ع)شرم کرد و جوابى نداد. آنگاه امام حسین(ع)فرمود: من دخترم فاطمه را برایت انتخابکردهام; زیرا او به مادرم فاطمه دختر رسول خدا(ص)شبیهتر است.» (7)
ملاحظه مىشود با این که فرزند امام مجتبى(ع)به احترام عمو ودخترانش به طور مشخص از دختر خاصى خواستگارى نکرد و امر را بهعمویش وانهاد; امام حسین(ع)به انتخاب وعلاقه فرزند برادرش اهمیتداد و از او خواستخودش آن را که بیشتر دوست دارد به همسرىبرگزیند.
تربیت عملى
بىتردید مؤثرترین عامل در تربیت اخلاقى و دینى فرزندانرفتارهاى درست والدین است. پرواضح است که زبان رفتار از زبانگفتار بسىنافذتر است و در عمل آثارى نهفته است که هرگز ازگفتار برنمى آید. کودک و نوجوانى که پیوسته شاهد اعمال نیکوالدین است، بطور غیر مستقیم سرمشق مىگیرد و به انجام کارهاىنیک تشویق مىگردد. در سیره تربیتى ائمه اطهار(علیهمالسلام)تربیتبا رفتار و عمل بارزترین بعد تربیت است. فرزندانائمه(علیهم السلام)با دیدن رفتار آنان سرمشق گرفته، عملمىکردند. شعیب بن عبدالرحمن خزائى مىگوید: هنگامى که امامحسین(ع)در کربلا به شهادت رسید بردوشش نشانهاى وجود داشت. ازامام سجاد(ع)درباره آن پرسیدند، امام سجاد(ع)بسیار گریست وفرمود: «این، اثر بارهاى غذایى است که پدرم بردوشش حمل مىکردو به خانههاى تهیدستان مىبرد.» (8)
آرى، امام سجاد(ع)پیوسته این رفتار را از پدرش مشاهده کرد وسرمشق گرفت و عمل کرد. بدین سبب، امام باقر(ع) فرمود: «(پدرم)على بن الحسین(ع)شبها کیسه نان بردوش حمل مىکرد و(بهمستمندان)صدقه مىداد.» (9)
نوشته : علی همت بناری
پىنوشتها:
1- موسوعة کلمات الامام الحسین(ع)، ص 711.
2- بحار الانوار، ج ؟
3- اقترحت علیه شیئا: سالته ایاه من غیر رویة و منه الحدیث« ان رسول الله(ص) لا یقترح على ربه فى شىء یامره به»(مجمع البحرین، طریحى، ج 2، ص 404.)
4- بحار الانوار، ج 46، ص 67، ح 34.
5- حلیة الابرار، سید هاشم بحرانى، ج 1، ص 582.
6- در کتب سیره و تاریخ ائمه(ع) از حسن به عنوان یکى از فرزندان امام مجتبى(ع) یاد شده، شیخ مفید در الارشاد از او چنین یاد مىکند: « و اما حسن بن احلسن فکان جلیلا، رئیسا، فاضلا، ورعا...»(الارشاد، ص 196، مناقب آل ابىطالب، ج 3، ص 192، بحار الانوار، ج 44، ص 163، عوالم، ج 2، ص 306.)
7- موسوعة کلمات الامام الحسین(ع)، ص 632.
8- حلیة الابرار، ج 1، ص 582.
9- مناقب آل ابىطالب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 153.
